Er is een dringende en grote nood aan meer oceaan- en zeeonderzoek om de groeiende wereldbevolking te blijven voorzien van natuurlijke rijkdommen en om de sturende rol van de wereldzeeën op het globale veranderende klimaat beter in de vingers te krijgen. Dit is de boodschap bij de tiende verjaardag van het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ).
Zeeën en oceanen zijn enorm belangrijk voor onze planeet. Meer dan 90% van alle goederentrafiek loopt over zee en wereldwijd varen circa 48.000 grotere schepen met aan boord meer dan 1 miljoen zeevarenden. Zowat 50% van de ingeademde zuurstof wordt geproduceerd door het plantaardige microleven in de oceanen. En omdat oceaanplankton in belangrijke mate bepaalt of het broeikaseffect versterkt of getemperd wordt kunnen we stellen dat de wereldzeeën het klimaat sturen. Dit plankton ligt aan de basis van de vorming van aardgas en aardolie. “Methaanhydraten, oceaanwinden, -golven en –stromingen zijn nog grotendeels onbenutte energiebronnen. Bovendien biedt de diepzee perspectieven op de exploitatie van nieuwe mineralen en metalen die mogelijk wel eens van uitzonderlijk groot belang zullen zijn in de tweede helft van deze eeuw”, zo stelt Antoine Dosdat, directeur Europese aangelegenheden bij het Franse topinstituut IFREMER.
Bovendien is van ’s werelds 71% oceaanoppervlak, 87% dieper dan 1.000 meter, een gebied waarover nauwelijks meer bekend is dan over de maan. Of zoals Lars Horn, voorzitter van de Marine Board van de European Science Foundation het stelt: “Ik kan me geen boeiender onderzoeksdomein voorstellen dan zeewetenschappen. Er zijn voortdurend nieuwe ontdekkingen waardoor het verleidelijk is een parallel te trekken met de ruimtevaart. Ook de diepzee is immers nog grotendeels onverkend gebied”. Meer dan 80% van de biodiversiteit of de veelheid aan levensvormen op aarde bevindt zich in zee. Van de vermoede 1 miljoen soorten zijn vandaag 230.000 mariene species geregistreerd, terwijl er jaarlijks nog 1.400 nieuwe dier- en plantensoorten in zee worden ontdekt. Deze biodiversiteit is niet alleen belangrijk op zichzelf, ze garandeert ook dat een ecosysteem allerlei diensten kan blijven leveren en een brongebied is voor ontwikkelingen in de blauwe biotechnologie.
Om de uitdagingen waar onze planeet voor staat het hoofd te kunnen bieden, is meer onderzoek van zeeën en oceanen absoluut noodzakelijk. “Zo weet men pas sinds kort dat er in één liter zeewater 1 miljard bacteriën, 1 miljard oerbacteriën en 10 miljard virussen leven. Zij regeren de wereld door de biogeochemische cycli te sturen. Door de temperatuurstijging en verzuring van de oceanen zijn deze populaties intussen volop aan het veranderen, een gegeven dat op zijn beurt het klimaat beïnvloedt. Het grootste probleem is dan ook dat we hoegenaamd niet weten in welke richting dit zal evolueren”, stelt Jan de Leeuw, de voormalige directeur van het Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee ( NIOZ).
Het Vlaams Instituut voor de Zee werd in 1999 opgericht om de meer dan 1.500 zee- en kustwetenschappers en andere experten in ons land te ondersteunen. Tien jaar later is het VLIZ uitgegroeid tot hét ondersteunings- en aanspreekpunt voor kust- en zeeonderzoek in Vlaanderen en geniet het heel wat internationale erkenning. Onderzoekers kunnen meetapparatuur en scheepstijd bekomen aan boord van het onderzoeksschip ‘RV Zeeleeuw’, en binnenkort van de nieuw te bouwen ‘RV Simon Stevin’. Daarnaast beheert het VLIZ de grootste toegankelijke zeebibliotheek van het land en ontsluit het duizenden wetenschappelijke publicaties via een uniek Open Marien Archief: www.vliz.be/NL/Zeebibliotheek/Bib_OMA .
Het VLIZ datacentrum beheert dan weer een ‘blauwe gids’ voor de zeewetenschappen (www.vliz.be/imis ) en ontwikkelt tal van databanken, registers en websites ingebed in een internationale context. Het beheer van de wereldlijst van zeedieren en –planten (www.marinespecies.org ) en van een mondiale databank voor getijgegevens (GLOSS: Global Sea Level Observing System: www.vliz.be/gauges ) zijn hier slechts twee voorbeelden van. VLIZ investeert ook in de ontwikkeling van databanken met rechtstreekse beleidsrelevantie, zoals gedemonstreerd door een gegevensset van alle aanlandingen door Belgische vissers sinds 1910 of door een inventarisatie van gevestigde, exotische fauna en flora. Tenslotte zet het jonge instituut ook zwaar in op het verzorgen van publicaties voor het brede publiek (o.a. het tijdschrift ‘De Grote Rede’ - www.vliz.be/NL/Infoloket/Infoloket_GR en een jaarlijkse ‘Zeekrant’ - www.vliz.be/NL/Infoloket/Zeekrant ), het jaarlijks organiseren van 15-20 evenementen, het dagelijks beantwoorden van informatievragen en het bedienen van het onderwijs met lesmaterialen en spannende leerplatformen zoals ‘Planeet Zee’: www.planeetzee.org.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten